'محمدرضا شجاعی' روز یكشنبه در گفت و گو با خبرنگار ایرنا افزود: این در حالی است كه برداشت آب از حدود 30 درصد دشتهای كشور ممنوع اعلام شده كه ضروری است به مقوله آبخیزداری و اعمال مدیریت جامع در حوزه های آبخیز كشور توجه جدی صورت گیرد.

وی بیان كرد: ایران در منطقه خشك و نیمه خشك واقع شده و در طول تاریخ در معرض انواع بلایای طبیعی قرار داشته كه وقوع سیلابهای مخرب خشكسالی و قحطی در دهه های نه چندان دور از جمله این مخاطرات محیطی است.

او اظهار داشت: وقوع سیلابها و خشكسالی در سالهای اخیر چهره خود را بیشتر نمایان كرده كه تاثیر آن را در افت كمی و كیفی منابع آب و خاك را می توان مشاهده كرد.

وی افزود: اكنون براساس برآوردهای كارشناسی شده، سالانه میزان فرسایش خاك 16 تن در هكتار است كه باعث تهدید سرمایه گذاری های انجام شده، پرشدن مخازن سدها به میزان 236 میلیون متر مكعب در سال، كاهش حاصل خیزی خاك و دهها مخاطرات زیست محیطی دیگر شده است.

وی گفت: با توجه به گستره وسیع كشور و مشكلات موجود توجه جدی تر به مقوله آبخیزداری به معنی عام كلمه یعنی اعمال مدیریت جامع در حوزه های آبخیز بیش از پیش ضروری است.

این مسوول یادآور شد: با بررسی تاریخچه آبخیزداری از دهه 30 تا انتهای دهه 80 به این نتیجه می رسیم كه برای فایق شدن بر مشكلات، در هر برهه اقدامات خوبی صورت گرفته و هر یك پیامدهایی را برای مدیریت آب و خاك كشور داشته و همگی در جهت بهبود بهره برداری و مدیریت مناسب سرزمینی بوده است.

وی افزود: آنچه كه در50 سال مذكور در حوزه آبخیزداری كشور انجام گرفته، ناكافی و نیازهای كشور را پاسخگو نبوده است.

معاون آبخیزداری سازمان جنگلها، مراتع و آبخیزداری كشور گفت: براساس آمار و اطلاعات موجود كشور تا پایان سال 1389، 5/24 میلیون هكتار از عرصه های آبخیز كشور با اعتبار 10 هزار میلیارد ریال با اجرای بیش از 22 هزار و 500 پروژه بزرگ و كوچك تحت پوشش عملیات آبخیزداری قرار گرفته است.

وی ادامه داد: اكنون فعالیتهای آبخیزداری در قالب 10 طرح ملی و چهار طرح استانی در گستره 125 میلیون هكتار از حوزه های آبخیز كشور در دست اجرا است كه در مجموع حوزه 115 سد را در بر می گیرد.

او اظهار داشت: در راستای اجرای مفاد قانون افزایش بهره وری بخش كشاورزی و منابع طبیعی بر اساس موادی از قانون برنامه پنجم توسعه، دولت موظف است هشت میلیون هكتار از حوزه های آبخیز كشور را تحت پوشش عملیات آبخیزداری قرار دهد تا از میزان فرسایش خاك سالانه به طور متوسط یك تن در هكتار بكاهد و 5/12 درصد بیلان منفی دشتهای كشور را جبران كند.

وی تاكید كرد: انجام تعهدات پیش بینی شده مستلزم تامین امكانات و منابع مطمئن و پایدار و افزایش مشاركت مردم در طرح های جامع آبخیزداری در كشور است.

او با اشاره به مزایای آبخیزداری گفت: اقدامات آبخیزداری باهدف حفظ آب و خاك و تثبیت بستر لازم برای استقرار گیاه و حفظ تنوع زیستی انجام می شود تا از طریق مواد مغذی و آلی خاك مانع كاهش حاصلخیزی خاك و جلوگیری از بیابان زایی شود.

وی بیان كرد: حفظ رشد گیاهان از یك طرف به معنی ازدیاد عمل فتوسنتز و در نتیجه ترسیب كربن و كاهش گازهای گلخانه ای (مقابله با تغییر اقلیم) است و از طرف دیگر سبب حفاظت خاك و كنترل فرسایش آبی و بادی از طریق جلوگیری از برخورد قطرات باران با دانه های خاك، مسلح شدن خاك توسط ریشه گیاهان، افزایش مقاومت در برابر جریان آب و باد توسط ساقه و تاج پوشش گیاهان می شود.

وی تقویت پوشش گیاهی و بهبود وضعیت معیشتی مردم محلی را از آثار جانبی حفظ آب و خاك و افزایش رطوبت خاك عنوان كرد و افزود: اقدامات آبخیزداری چند منظوره و بسیار مقرون به صرفه است زیرا اكثرا دارای فن آوری بسیار ساده و كم هزینه بوده و براحتی توسط مردم محلی قابل پیاده سازی و الگو برداری است.

معاون آبخیزداری سازمان جنگلها، مراتع و آبخیزداری كشور گفت: پراكنش مناسب پروژه های آبخیزداری در سطح كشور و بهره مندی اقشار كم درآمد مانند كشاورزان و دامداران از فواید آن در راستای سیاستهای دولت خدمتگزار یعنی مهرورزی گسترش عدالت و خدمت به بندگان مخلص خداست.

وی افزود: ارزیابی پروژه های آبخیزداری نشان می دهد كه هر هكتار عملیات آبخیزداری به طور متوسط 10 تا 14 تن فرسایش خاك را كاهش می دهد، پنج تا هفت تن رسوب را كنترل می كند و امكان استحصال 800 تا هزار متر مكعب آب را فراهم می آورد.

او گفت: سازمان جنگل ها، مراتع و آبخیزداری كشور اقدامات اساسی و زیر بنایی برای حوزه آبخیزداری اجرا كرده و یا در دست اقدام دارد كه یكی از مهم ترین این اقدامات، تهیه اطلس سیمای حوزه های آبخیز در قالب 16 لایه اطلاعاتی بوده است.

وی ادامه داد: در این اطلس حوزه های آبخیز كشور بر اساس پتانسیل فرسایش خاك، سیل خیزی و كم آبی اولویت بندی شده و در برنامه ریزی اجرایی مورد توجه قرار می گیرد.

او تهیه 45 میلیون هكتار طرح های توجیهی آبخیزداری، تدوین ضوابط و معیارهای فنی، احداث حوزه های معرف و نمایشی و اجرای پروژه های مشاركتی با آژانس های بین المللی مانندjica unescoundp و دانشگاه 'مك گیل' كانادا را از جمله اقدامات اساسی و زیر بنائی سازمان جنگلها در بخش آبخیزداری عنوان كرد.

شجاعی گفت: راه اندازی تعاونیهای آبخیزداری به منظور افزایش مشاركت مردم در اجرای طرح های آبخیزداری دارای سابقه دیرینه است و اكنون 50 تعاونی در این زمینه در سطح كشور فعالیت دارند كه در تلاش هستیم در راستای سیاستهای سازمان جنگلها مبنی بر واگذاری امور تصدی گری به مردم در جهت توسعه سرمایه گذاری بخش كشاورزی اقدامات جدی تری انجام گیرد.

وی افزود: اكنون راهبرد اساسی در این زمینه، اعمال مدیریت جامع حوزه آبخیز و تمركز كلیه فعالیتهای سازمان جنگلها در یك واحد برنامه ریزی، به منظور پرهیز از پراكنده كاری و موازی كاری است كه به همین منظور امسال در هر یك از استانها یك حوزه آبخیز نمونه به منظور اجرای راهبرد مدیریت جامع در نظر گرفته شد. ك/3

7315 / 653/330